Umowa adopcyjna – wzór oraz omówienie

Umowa adopcyjna -wzór

Umowa adopcyjna w świetle prawa

Każda umowa w tym umowa adopcyjna zawierana według polskiego prawa ma w pewnej mierze swoje oparcie w kodeksie cywilnym, a dokładnie w jego Księdze Trzeciej, która nosi znamienny tytuł Zobowiązania. Zespół reguł tam zawartych tyczy się stosunków prawnych istniejących między poszczególnymi podmiotami prawnymi.

Typem kontraktu, który może nas szczególnie zainteresować, jest umowa adopcyjna, której znaczenie – chociażby w związku z nadchodzącymi Świętami Bożego Narodzenia i „żywymi prezentami” – może być bardzo istotne. Czujemy się zobowiązani, aby na tę okazję, jak i na przyszłość, zapoznać Was ze sporządzonym wzorcem umownym, który można bezpłatnie wykorzystać w celu adopcji poszczególnych zwierząt, oraz dokładnie omówić dane jej zapisy.

Treść umowy adopcyjnej a swoboda kontraktowania

Zgodnie z artykułem 353 ze znaczkiem pierwszym kodeksu cywilnego, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Oznacza to, że treść samej umowy, w tym o charakterze adopcyjnym, może być tak naprawdę dowolna, z zastrzeżeniem, że jej zapisy nie mogą być sprzeczne z obowiązującym prawem czy tzw. zasadami współżycia społecznego. Podejście ustawodawcy świadczy nie tylko o pewnej wolności w zakresie ustalania stosunku prawnego obejmującego np. prawa i obowiązki stron umowy, ale i gwarantuje zgodność z przepisami i brak możliwości naruszenia konkretnych, bardzo ważnych norm prawnych wynikających z ustaw. Zobrazuje to chociażby wskazana niżej ustawa o ochronie zwierząt.

Dodać należy, że swoboda kontraktowania – lub, jak kto woli, zasada swobody umów – mówi nam także o innych aspektach. Wśród nich znajdują się między innymi:

  • równość stron (nawet, gdy decydujemy się adoptować zwierzę ze schroniska),
  • możliwość wyboru drugiej strony umowy (nikt więc nie ma prawa narzucić nam osoby, z którą podpiszemy stosowny kontrakt; sami świadomie możemy ją wybrać),
  • możliwość decyzji co do samego zawarcia umowy oraz jej formy (może być to np. forma pisemna, dla celów dowodowych).

Tak jak wspomnieliśmy, wzór umowy adopcyjnej, mimo powyższej swobody kontraktowania, powinien być podporządkowany przepisom prawa powszechnie obowiązującego, co wynika naturalnie z wyższej pozycji w hierarchii aktu prawnego, jakim jest np. ustawa. Wskazuje na to również art. 58 par. 1. kodeksu cywilnego, który stanowi, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Przechodząc do szczegółowego omawiania przygotowanego wzoru umowy adopcyjnej, przypomnijmy jeszcze, że zgodnie z polskim prawem zwierzę samo w sobie nie jest rzeczą; na potrzeby jednak stosunków prawnych, takich, jak chociażby tytułowa umowa adopcyjna, jest ono tak traktowane.

Wstęp, czyli Strony umowy adopcyjnej

W pierwszej części wzoru umowy mamy do czynienia z koniecznością wskazania miejsca zawarcia umowy oraz daty – najczęściej data jej podpisania tożsama jest z datą jej wykonania, czyli w tym przypadku – z przyjęciem przez Adoptującego zwierzęcia. Naturalnie, w odpowiednim zapisie (par. 1 ust. 1), można taki termin przekazania pupila wskazać osobno, np. poprzez oznaczenie konkretnej daty. Informacje dotyczące miejsca i czasu zawarcia umowy adopcyjnej służą także jej lepszej identyfikacji oraz późniejszym, ewentualnym roszczeniom dochodzonym przez Strony, które opiszemy w artykule kolejnym.

Kim są Strony? Są to oczywiście podmioty, które przystępują do podpisania umowy. Oddający do adopcji, zgodnie z treścią kontraktu, ma zamiar przekazać Adoptującemu wskazane odpowiednio poniżej zwierzę. Dane w tej części, podobnie jak powyżej, mają za zadanie zidentyfikować osoby, które umowę zawierają. Informacje takie jak imię, nazwisko, adres zamieszkania oraz PESEL, prócz wskazywania podmiotu, który przejmuje na siebie umowne prawa i obowiązki, powinny być przy tym przedmiotem szczególnej ochrony; stąd, par. 4 ust. 2 mówi nam, że danych tych Strona nie rozpowszechni (poza pewnymi wyjątkami).

Dane osobowe zawarte w niniejszej umowie nie będą rozpowszechniane przez żadną ze Stron, z zastrzeżeniem przypadków wynikających z przepisów powszechnie obowiązującego prawa.

Powyższe ograniczenie ma dość jasny związek z tym, że np. Adoptujący może nie wykonywać obowiązków, na które godził się zawierając umowę. Mowa chociażby o przypadkach związanych ze znęcaniem się nad adoptowanym zwierzęciem. Wówczas, posiadamy ustawowy społeczny obowiązek poinformowania organów ścigania o znanych nam okolicznościach popełnienia przestępstwa, w tym określenia osoby sprawcy.

Przedmiot umowy. Czego dotyczy umowa adopcyjna?

Par. 1 umowy traktuje o tzw. przedmiocie stosunku prawnego. Wstęp klarownie powinien określać, jakie zwierzę zostaje przekazane Adoptującemu. I tak, w dostępne luki możemy wpisać takie informacje, jak:

  • gatunek zwierzęcia,
  • rasę,
  • płeć,
  • imię,
  • umaszczenie,
  • wiek,
  • nr mikrochipu,
  • znaki szczególne (wszelkie cechy charakterystyczne, które pozwalają dostatecznie odróżnić przekazywane zwierzę od innych).

Dzięki tak sformułowanemu opisowi, nie będzie w późniejszym czasie wątpliwości, jakie zwierzę dokładnie było przedmiotem zawartej umowy. Warto też wskazać, że ust. 2 omawianego paragrafu określa jasno pozycję Adoptującego – od chwili podpisania kontraktu, staje się on opiekunem prawnym, tj. przejmuje na siebie odpowiedzialność za zwierzę oraz wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy, o których także wspomnimy poniżej.

Kolejne ustępy rozwijają tę kwestię. W tym momencie, słusznym będzie twierdzenie, że sporządzony wzorzec umowy adopcyjnej w solidny sposób zabezpiecza interesy nie tyle co Oddającego do adopcji, ale samego zwierzęcia; taki też powinien być cel każdego podobnego zobowiązania. Tworząc bowiem tego rodzaju stosunek prawny, chcemy być jak najbardziej pewni, że dotychczas posiadane zwierzę będzie w tzw. dobrych rękach; stąd też sam charakter przyjmowanych przez Adoptującego obowiązków.

Przykładem tego jest chociażby obowiązek bezpośredniej i należytej opieki nad zwierzęciem, w co wpisuje się między innymi obowiązek sterylizacji albo kastracji (w umowie można wpisać, w jakim terminie, licząc od danego wydarzenia, np. od osiągnięcia określonego wieku, należy tego obowiązku dokonać).

Powiązane z powyższym jest także oświadczenie Adoptującego, że

jego stan finansowy jest wystarczający do zapewnienia zwierzęciu prawidłowych warunków życia, w tym właściwego odżywiania, stosownie do wieku i kondycji, jak i dbałości o jego zdrowie fizyczne i psychiczne,

co pozwolić może na swobodne ponoszenie kosztów związanych z troską o przytoczone kwestie zdrowotne. Mowa tutaj przede wszystkim o okresowych szczepieniach (np. przeciwko wściekliźnie) czy badaniach. Sytuację prawną Adoptującego dyktuje jednoznacznie omawiany ust. 2 określający, kto, od momentu zawarcia umowy adopcyjnej, jest opiekunem prawnym zwierzęcia.

Ostatni ustęp tego paragrafu wspomina o planowanym miejscu przebywania zwierzęcia. Zgodnie z zasadą swobody umów, Oddający do adopcji może zawrzeć umowę adopcyjną z jakąkolwiek osobą. W związku z tym, nic nie stoi na przeszkodzie, aby przed jej podpisaniem dokonał on swoistej wizytacji w nowym środowisku zwierzęcia. Sytuacja ta pozwoli na podjęcie prawidłowej i świadomej decyzji w zakresie przekazania pupila.

Prawa i obowiązki Stron umowy adopcyjnej, czyli kto i co ma robić

Adoptujący, mimo, że zapewne zostanie jeszcze uświadomiony przez Oddającego do adopcji o wszelkich kwestiach związanych z prawidłową opieką nad zwierzęciem, powinien być świadom ciążących nań obowiązków wynikających z ustawy o ochronie zwierząt. Nie sposób oczekiwać, że nowy posiadacz zwierzęcia przeczyta cały ów akt prawny, wobec czego najtrafniejszym będzie przywołanie jej art. 1 ust. 1, który stanowi, że

zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.

W myśl tego stwierdzenia powinna odbywać się szeroko pojęta opieka nad przekazywanym zwierzęciem. Warto przy tym wskazać, że za naruszenie przepisów tej ustawy, grozić może także odpowiedzialność karna, która objawić się może między innymi w postaci orzeczonej kary grzywny, ograniczenia wolności czy nawet pozbawienia wolności.

Kolejne ustępy umowy traktują o przekazywanych informacjach między Stronami umowy. I tak, Adoptujący powinien informować Oddającego do adopcji o wszelkich trudnościach związanych z opieką; wówczas, w miarę możliwości, winien on pomóc w dostosowaniu zwierzęcia do nowego środowiska. Z drugiej strony, na prośbę Oddającego do adopcji, obecny posiadacz musi udzielić wszelkich informacji o opiece i egzystencji pupila. W zakres tych danych mogą wchodzić przede wszystkim stan zdrowotny oraz nastawienie psychiczne zwierzęcia. Przekazywane informacje mogą przybrać charakter wymiany wiadomości e-mail, rozmowy telefonicznej czy wizyty Oddającego do adopcji – wszystko zależy od indywidualnych ustaleń między Stronami, które także można w umowie wskazać.

Ostatnie cztery ustępy mówią nam o obowiązkach samego już Adoptującego. Zgodnie ze wzorem umowy adopcyjnej, winien on troszczyć się o prawidłowy rozwój zwierzęcia, zdrowie, oraz ogólnie sformułowany dobrostan. Na potrzeby umowy możemy stwierdzić, że nadrzędną wartością jest zaspokojenie potrzeb zwierzęcia, wynikających z jego natury, którymi mogą być:

  • potrzeby fizjologiczne,
  • ochrona przed zimnem i innymi uciążliwymi warunkami atmosferycznymi (upał, opady),
  • dostęp do światła,
  • adekwatne pożywienie,
  • odpowiednie (przewidziane prawem) wymiary klatki w przypadku szynszyli,
  • rozwój psychofizyczny, który objawiać się może w postaci wyprowadzania na spacery,
  • obowiązek niewypuszczania zwierzęcia na otwartym, bez odpowiedniej kontroli, terytorium.

Ponadto, w przypadku śmierci, zaginięcia lub poważnej dolegliwości zdrowotnej zwierzęcia, powinien on powiadomić Oddającego do adopcji o tejże okoliczności, w terminie 3 dni od jej zaistnienia. Sytuacja ta związana jest z dość oczywistą wolą dotychczasowego posiadacza. Oddając do adopcji, większość z nas chciałaby wiedzieć, jak przebiega sprawowana opieka. Oczywiście trudno jest w każdym przypadku śmierci czy zaginięcia winić Adoptującego, dlatego w ciągu 3 dni od danej sytuacji posiada on obowiązek poinformowania drugiej Strony, która będzie dzięki temu świadoma rzeczywistego stanu przedmiotu umowy.

Ile trwa umowa adopcyjna?

Domyślnie umowa adopcyjna zostaje zawarta na czas nieokreślony. Oznacza to, że do czasu zaistnienia pewnych przesłanek, Adoptujący może bez przeszkód opiekować się i troszczyć o powierzone zwierzę. Przypadkami zakończenia okresu obowiązywania umowy, które przygotowany przez nas wzorzec umowy adopcyjnej zakłada, to:

  • brak realizacji umownych obowiązków przez Adoptującego – opisane w umowie zachowania to zarówno działania (np. znęcanie się nad zwierzęciem), jak i zaniechania (np. pozostawienie zwierzęcia bez dostępu do pokarmu),
  • problemy z aklimatyzacją zwierzęcia – na podstawie ustaleń i późniejszego porozumienia między Stronami,
  • inne przyczyny. Zakładamy tutaj istnienie tzw. katalogu otwartego, czyli może nastąpić dowolna sytuacja, która subiektywnie przez jedną lub dwie Strony umowy będzie powodować konieczność zwrotu zwierzęcia, np. brak możliwości jego utrzymania w wyniku problemów finansowych.

Umowa adopcyjna zostaje zawarta poprzez wskazanie odpowiednich informacji w danych miejscach oraz złożenie podpisów przez Strony tej umowy. Zgodnie z par. 4 ust. 1, zarówno Oddający do adopcji i Adoptujący, otrzymują po jednym egzemplarzu kontraktu, który stanowi swoiste potwierdzenie zawarcia stosunku prawnego, którego przedmiotem jest przekazanie zwierzęcia, np. szynszyli.

Biorąc pod uwagę wspominaną wielokrotnie zasadę swobody kontraktowania, umowę adopcyjną można urozmaicać na wiele sposobów, zmieniając poszczególne jej zapisy czy też dodając nowe. Sporządzony niniejszym wzorzec jest jednak na tyle bezpieczny dla obojga Stron, że tak naprawdę podpisanie go powinno być czystą formalnością, ponieważ dla jednej, jak i drugiej Strony, to dobro zwierzęcia winno być nadrzędną wartością, a w jakim to celu ów wzorzec został stworzony.

Zapraszamy także już teraz do oczekiwania na kolejny wpis naszego autorstwa, traktujący o egzekwowaniu wykonywania umownych obowiązków przez Strony umowy adopcyjnej. Szczegóły już wkrótce.

Wzór umowy adopcyjnej szynszyli

Wzór umowy adopcyjnej ogólny (inne gatunki)

6 thoughts on “Umowa adopcyjna – wzór oraz omówienie

  1. Ta „umowa” nie ma żadnej wartości. Nikt bowiem nie jest w stanie skontrolować oddanego zwierzęcia, bo nowy właściciel może choćby nie wpuścić do domu a szynszyle sobie choćby zjeść pod postacią pasztetu. Trochę dziecięcy sposób myślenia. Poza tym – to szynszyla, nie pies czy kot, który zaprzyjaźnia się z człowiekiem.

    1. Umowy adopcyjne w przypadku gryzoni są czymś zupełnie normalnym :)
      Przykro mi, ale nie widzę różnicy w chęci zadbania o dobrostan psa, kota, szynszyli czy innego zwierzęcia.

  2. W artykule, napisaliście, że będzie jego kontynuacja co do jej egzekwowania.
    „Zapraszamy także już teraz do oczekiwania na kolejny wpis naszego autorstwa, traktujący o egzekwowaniu wykonywania umownych obowiązków przez Strony umowy adopcyjnej.”
    Czy takowy artykuł już jest na Waszej stronie czy zaniechaliście jego napisanie? Bo ten temat mnie bardzo interesuje i staram się go zgłębić.

    PS. Moim zdaniem ten tekst świetnie opisuje umowę adopcyjną i jej niuanse, ułatwiając każdemu zrozumienie jej treści i kształtu w jakim zostaje zawarta.

    1. Dzień dobry, dziękujemy za miłe słowa.
      To prawda, że mieliśmy w planach taki artykuł, niestety prawnik z którym współpracowaliśmy przy tego typu wpisach w tej chwili nie ma czasu aby dla nas stworzyć kolejny, merytoryczny artykuł. Sami wolimy nie pisać artykułów które wymagają wiedzy specjalistycznej której nie posiadamy. Jest to podyktowane troską o rzetelność przekazywanych informacji. Być może w przyszłości taki artykuł się pojawi ale w tej chwili nie możemy niczego obiecać.
      Pozdrawiam

  3. Witam nie za bardzo wiem jak ma to wyglądać. Mam wydrukować dwie takie umowy które musimy uzupełnić i dać dwóm stroną?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *